İhracat notları IV – Ülke ve sektör planlaması
İhracatımızın röntgeni çekilmeden stratejisi belirlenemez. Mevcut durumu belirleyip gitmek istediğimiz ve “gidebileceğimiz” yeri gerçekçi bir şekilde tespit etmeliyiz. Türkiye ne üretiyor, ne satıyor, nereye satıyor? Peki ne üretmeli, ne satmalı, nereye satmalı ve bu ne kadar mümkün? Yanıtları daha önce binlerce kez verilen ama bu sefer “kapsamlı planlamanın ayaklarından birini oluşturmak için” sorulması gereken sorular bunlar…
Türkiye dünya ihracatında 32. sırada. Bu sıralamada üst basamaklara ulaşmak için net hedefler koyabilmeliyiz. Mesela öncelikle ilk 20’ye nasıl gireriz buna bakmak gerek. Bunun için herkesten bir adım daha fazla atmamız lazım. Ya mevcut pazarlara daha fazla ürün satacağız ya da bu ürünler için yeni pazarlar bulacağız. İhracatta dünya birincisi olduğumuz ürünlerin toplam tutarı 15 milyar dolar. Bu grupta 6’lı GTİP koduna göre* 44 ürün var. (Tablo) İhracatında ilk 10’da olduğumuz 921 ürün var ve toplamı 96,5 milyar dolar. Yani rekabet üstünlüğümüz olan bu ürünler ihracatımızın yüzde 60’ını oluşturuyor. Bu ürünler genelde ham madde ve emek yoğun ürünler. Yani yükte ağır pahada hafif ürünler. Her bir üründe dünya pazarında bir üst sıraya çıkmak, üçüncüysek ikinci olmak, daha fazla pay almak mantığıyla hareket etmeliyiz. İlerlemeye engel olan ne ise tespit etmeliyiz. Kapasite yeterliyse, talep varsa ilerlemek zor değil. Gözle görülür, ulaşılabilir, gerçek hedefler böyle belirlenebilir. Ürün bazında hangi pazarlarda potansiyel var, hangi ülkelerle yarışıyoruz, alıcı ülkeler neden Türkiye'den değil de bir başkasından alıyor, bizden alması için ne yapmalıyız gibi sorular soracak bir bakış açısı gerekli. Bu şekilde detaylı ürün-sektör-ülke analizleriyle ihracatta büyüme gerçekleşebilir.
Tablo: Ürün bazında Türkiye'nin dünya ihracatındaki sıralaması
Ürün-sektör-ülke analizi yaptık diyelim. İhracatçı bu analiz çerçevesinde yeni bir pazara giriş yapacak. Bu işte kamu desteği mutlaka olacak. Yurt dışındaki ticari temsilcilerimizin mutlaka aktif olması gerekiyor. Ticaret müşavirlikleri başta olmak üzere elçilikler, iş örgütleri, diğer kamu kurumlarının temsilcilikleri ticaretin geliştirilmesi için katkı sağlayabilecek olanaklara sahip. Burada koordinasyon sağlam kurulmalı. Kamu desteğinin teşvik-finansman ayağı da olacak. Tabi tüm bunlar uluslararası ticari düzenlemelere aykırı olmamak kaydıyla mümkün.
*Trademap
İlgili yazılar:
İhracat notları I – Giriş
İhracat notları II – Siyasi ve ekonomik planlama
İhracat notları III – Kurumsal planlama