İhracat nasıl yapılır?

İhracat en genel ifadeyle bir mal veya hizmetin yabancı ülkelere belirli bir bedel karşılığında satılması işlemidir. Tüm firmalar belli şartları yerine getirerek kanunlarla veya uluslararası anlaşmalarla yasaklanmamış tüm mal ve hizmetlerin ihracatını yapabilir. İhracatta üç temel aşama vardır. Bunlar firmanın ihracat altyapısının kurulması, pazar araştırması ve ihracatın gerçekleştirilmesidir. Firmanın “ihracat altyapısı” için öncelikle yabancı dil veya ihracat operasyonu bilen personel gereksinimi vardır. Üretimimizin, satışlarımızın ne kadarı ihraç edilebilir, ihracat yaparken yurt içindeki pazarımızı ve müşterilerimizi kaybetmeden yapılması gerekenler araştırılmalıdır. Yani ihracat altyapısı kurmak bir ihracat stratejisine sahip olmayı gerektirir. İhracat işi özünde, satışı yapılabilen bir ürünün yurt içi yerine yurt dışındaki bir müşteriye satılmasıdır. Dolayısıyla zor değildir. Firma altyapısı kurulması bu işin en kolay kısmıdır. Türkiye’de bir senede 90 bine yakın firma ihracat yapmaktadır.

Diğer aşama “pazar araştırması” yani müşteri bulma aşamasıdır. İhracat yapmak isteyen firmalar ürettiği veya ticaretini yaptığı malın yurt dışındaki talep durumunu, hangi ülkelerin bu malın ithalatını yaptığını veya hangi ülkelerin potansiyele sahip olduğunu araştırmaktadır. Bu aşamada rakip analizi de önemlidir. Müşterilerin olduğu ülkelerin hangi ülkelerden alım yaptığı ve Türkiye’nin payı araştırılmalıdır. Fiyat ve kalite standartları da önemlidir. Satışı yapılan ürün hangi fiyata satılabileceğine dair araştırma da pazar araştırmasının konusudur. Tabi ki bu araştırmalar Türkiye ile satış yapılacak ülke arasındaki gümrük ve ticaret ilişkisi de bilinmelidir. Yani mevzuat gözden geçirilmelidir. (Tüm bu konularda Ticaret Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi, ihracatçı birlikleri gibi kamu kurumlarından bilgi alınabilmektedir.) Ekibimizi kurduk, ülke araştırmamızı yaptık diyelim. Masa lambası ihraç edeceğiz. Hindistan’da potansiyel gördük. Fuarlar, yerinde gözlemler, pazar ziyaretleri, internet araştırmaları gibi detaylı pazar araştırmalarımız sonucu bu ürünü ithal eden alıcılar bulduk. Potansiyel müşterimizin iletişim bilgilerini edindik. Ürünümüzü satmak istiyoruz. Pazarlama yapmalıyız. Pazarlama için mutlaka şık bir web sitemiz olmalı. Ürünlerimizin özelliklerinin olduğu tanıtıcı dokümanların yer aldığı ve mutlaka İngilizce versiyonu olan bir web sitesi başarı için önemli. Bu dokümanlar elimizde hazır ve teklifimizi yapacağız. Alıcı firmanın iletişim bilgileri üzerinden müzakereye başlayabiliriz artık. Teklifimizi proforma fatura veya teklif formu ile yapabiliriz. (önden numune ürün de gönderebiliriz) Proforma fatura ön mutabakat için hazırlanan bir faturadır. Üzerinde kaç tane masa lambası göndereceksek bunun miktarı, çeşidi, birim ve toplam fiyatı, ödeme yöntemi, teslim şekilleri gibi detaylar yazılıdır. Bağlayıcılığı yoktur. Teklif formu da öyle. Müşterimiz verdiğimiz teklifi beğendi ve siparişi verdi diyelim. Karşılıklı bu ticari ilişki için en sağlıklı yol sözleşme yapılmasıdır. Alıcı firmanın ürünün kalitesinden paketlenmesine kadar birçok talebi olabilir. Burada hak kaybı yaşanmaması ve ihtilafların çözümü için bu detayları sözleşmede belirtmek önemlidir.

Artık “ihracat aşamasına” yani siparişleri gönderme aşamasına geldik. İhracat yapmak isteyen tüm firmalar ihracatçı birliklerine üye olmak zorundadır. Üyelik işlemlerini tamamlayan ve gümrük beyannamesini onaylatan firma ihracat yapmak için hazırdır. Ürüne ait belgeler (vesaik) hazırlanır. En detaylı ve meşakkatli süreç burasıdır. Ürünün satışında gerekli olan kalite belgesi gibi teknik dokümanlar ve gümrük işlemlerinde zorunlu olan belgelerin ihracat öncesi hazır edilmesi gerekir. Gümrük işlemleri ve sevkiyat için fatura, paket listesi, menşe şehadetnamesi ve malın teslim şekli için belgeler hazırlanır. Vesaikler tamamlandığında mallar gümrük müşavirlerinden destek alınarak gümrük idaresine teslim edilir. Gönderdiğimiz masa lambaları müşterimizin ülkesi Hindistan’a doğru yola çıkar. Müşterimiz masa lambalarını kendi ülkesinin gümrüklerinden çeker. Müşteri bu ürünlere ait ödemeyi peşin yapabileceği gibi vadeli de yapabilir. Ödeme şekli ilk müzakere aşamasında belirlenir, sözleşme yapıldıysa sözleşmeye yazılır. Herhangi bir ihtilaf yaşanmayan, ödemelerin tam alındığı bir ihracat işlemi böylece tamamlanmış olur.